COPY FROM SONATA-CANTATA
 |
| လုမၺိနီျမန္မာေရႊေက်ာင္း |
႐ႈေမာဖြယ္ရာ ပန္းမာလာတို႔ျဖင့္
အလွဆင္ထားေသာ လုမၺိနီသည္
လုလင္ပ်ိဳတို႔ စိတ္လႈပ္ရွားေလာက္ေအာင္
အဆင္တန္ဆာ ပန္းမာလာတို႔ျဖင့္ အလွဆင္ထားသည့္
မိန္းမပ်ိဳတစ္ဦးက ဖမ္းစားၿငိဳ႕ယူသည့္ႏွယ္
တင့္တယ္လွပါေပ၏။ (ဗုဒၶ၀င္အ႒ကထာ၊ ေဂါတမဗုဒၶ၀ံသ၀ဏၰနာ)
အင္ၾကင္းပန္းေတြ ပင္လံုးကၽြတ္ပြင့္ေနတဲ့ လုမၺိနီဥယ်ာဥ္ရဲ႕ အလွကို ကဗ်ာဆန္ဆန္ ေရးဖြဲ႔ေလ့ရွိတတ္တဲ့ အ႒ကထာဆရာ အရွင္ဗုဒၶဒတၱက ဗုဒၶ၀င္အ႒ကထာမွာ အထက္ပါအတိုင္း ေရးစပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ မယ္ေတာ္မာယာက ကပိလ၀တ္ကေန ဇာတိအရပ္ျဖစ္တဲ့ ေဒ၀ဒဟကို အသြားလမ္းခရီးမွာ ၾကည္ႏႈး ဖြယ္ေကာင္းလွတဲ့ လုမၺိနီအင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္ကို၀င္ရင္း အေလာင္းေတာ္ကို ဖြားျမင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ၾကင္းကို ပါဠိဘာသာနဲ႔ “သာလ” လို႔ ေခၚၿပီး အဂၤလိပ္လို Sal tree လုိ႔ပဲ အသံဖလွယ္ၿပီးေခၚပါတယ္။
႐ုကၡေဗဒ အမည္ကေတာ့ Shorea robusta ပါ။
 |
| အင္ၾကင္းပင္လို႔ အမွတ္မွားတတ္ၾကတဲ့ Cannon Ball Tree |
 |
| Cannon Ball Tree flower |
 |
| အင္ၾကင္းပန္း |
ဟိမ၀ႏၲာ ေတာင္ေျခနဲ႔ ျမန္မာျပည္မွာ ေပါက္တဲ့ အင္ၾကင္းပင္ကေတာ့ အင္ပင္၊ သစ္ရာပင္တို႔လို သစ္မာအမ်ိဳးအစားမွာ ပါ၀င္ၿပီး အျမင့္ေပ ၆၀၊ လံုးပတ္ ၅-ေပ ၆-ေပေလာက္ အထိ ရွိတတ္ပါတယ္။ ပန္းပြင့္ခ်ိန္ေရာက္ရင္ ငွက္အေတာင္လို အ၀ါေရာင္ အပြင့္ေတြနဲ႔ တစ္ေတာလံုး သင္းႀကိုင္ေနေအာင္ ပြင့္ေလ့ရွိတယ္လို႔ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ မဟာေဂါသိဂၤသုတ္မွာ ပင္လံုးကၽြတ္ပြင့္ေနတဲ႔ အင္ၾကင္းပန္းေတြရဲ႕ ရနံ႔ကို နတ္ပန္းရနံ႔နဲ႔ တင္စားထားပါတယ္။ ေျဖာင့္စင္းတဲ့ ပင္စည္၊ စိမ္းညိဳေရာင္ အ႐ြက္ရွိၿပီး၊ အကိုင္းအခက္ေတြက အထက္မိုးတိမ္မွာ အခ်င္းခ်င္း ေရာယွက္ေနၾကတယ္လို႔ အင္ၾကင္းပင္ရဲ႕ပံုစံကို ေသာဏကဇာတ္ (ဇာတကအမွတ္ ၅၂၉) ဂါထာမွာ ေရးဖြဲ႔ထားပါတယ္။ အင္ၾကင္ပင္ႀကီးေတြကို ေတာစိုးသစ္ပင္ (၀နပၸတိ) လို႔လည္း ပါဠိစာေတြမွာ ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။
 |
| ေခတ္သစ္ လုမၺိနီဥယ်ာဥ္ |
ယခုေခတ္ လုမၺိနီဥယ်ာဥ္မွာေတာ့ ေတာစိုးသစ္ပင္လို႔ ေခၚရေလာက္တဲ့ အင္ၾကင္းပင္ႀကီးေတြ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္မွ အသစ္ျပန္စိုက္ထားတဲ့ အင္ၾကင္းပင္ပ်ိဳေတြပဲ ရွိပါတယ္။ ယခုေခတ္ လုမၺိနီေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕(Lumbini Development Trust) က ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ ဥယ်ာဥ္က ေတာင္ေျမာက္ အလ်ား ၃-မိုင္၊ အေရွ႕အေနာက္ ၁-မိုင္ က်ယ္ပါတယ္။ ေတာင္ဖက္ဆံုးမွာ ဗုဒၶျမတ္စြာ အေလာင္းလ်ာ ဖြားျမင္ေတာ္မူရာ ေျမျမတ္မဟာ နယ္ေျမ၊ အလယ္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံတကာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား တည္ရွိရာ နယ္ေျမ၊ ေျမာက္ဖက္ဆံုးမွာေတာ့ တည္းခိုခန္းေတြ၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြရွိတဲ့ လုမၺိနီ ရြာသစ္ဆိုၿပီး နယ္ေျမ သံုးခုခြဲထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား နယ္ေျမမွာ ေတာင္ေျမာက္ တူးေျမာင္းေဖာက္လုပ္ထားၿပီး၊ အေရွ႕ဖက္ျခမ္းမွာ ေထရ၀ါဒ ႏိုင္ငံေတြက ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြ ေတြရွိပါတယ္။ အေနာက္ဖက္ျခမ္းမွာေတာ့ မဟာယာနနဲ႔ တိဘက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြ ရွိပါတယ္။ ခၽြင္းခ်က္အေနနဲ႔ ပ႑ိတာရာမ ေရႊေတာင္ကုန္းရိပ္သာကေတာ့ အေနာက္ဖက္ျခမ္းမွာ ရွိပါတယ္။ တူးေျမာင္းရဲ႕ ေတာင္ဖက္ထိပ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေခါင္းေလာင္းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မီး႐ႈးတိုင္တို႔ ရွိပါတယ္။
 |
| ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မီး႐ႈးတိုင္ |
 |
| မာယာေဒ၀ီ ေက်ာင္းေဆာင္ႏွင့္ အေသာကေက်ာက္တိုင္ |
 |
| အေလာင္းေတာ္ဖြားျမင္ခန္း |
 |
| Marker Stone (credit: wikipedia) |
မာယာေဒ၀ီေက်ာင္းေဆာင္ရဲ႕ နံေဘးမွာ အေသာကမင္း စိုက္ထူခဲ့တဲ့ ေက်ာက္စာတိုင္ ရွိပါတယ္။ ဒီေနရာကို ၇-ရာစုကေရာက္ခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ရဟန္းေတာ္ ရႊန္က်န္က ေက်ာက္စာတိုင္ရဲ႕ ထိပ္မွာ ျမင္း႐ုပ္ရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အခုအခါမွာေတာ့ ေက်ာက္စာတိုင္ ထိပ္ပိုင္းမရွိေတာ့ပါဘူး။ ေက်ာက္စာတိုင္ ထိပ္ပိုင္းရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းလို႔ ယူဆရတဲ့ ေက်ာက္တံုး တစ္တံုးကို ၿခံ၀င္းအတြင္းမွာ ေက်ာက္စာတိုင္နဲ႔ အတူထားပါတယ္။ အေတာ္ေလး ပ်က္စီးေနတဲ့အတြက္ ျမင္း႐ုပ္ပံုေတာ့ မေပၚေတာ့ပါဘူး။
 |
| အေသာကေက်ာက္စာတိုင္ ထိပ္ပိုင္း |
 |
| အေသာက ေက်ာက္စာ |
 |
| အေသာက ေက်ာက္စာ ဘာသာျပန္ |
ေက်ာက္စာတိုင္မွာ ေရးထိုးထားတဲ့စာက “နန္းသိမ္းပြဲခံၿပီး အႏွစ္ ၂၀-ေျမာက္အၾကာတြင္ နတ္တို႔ခ်စ္ေသာ ပိယဒႆီမင္းႀကီးသည္ သက်မုနိ ဗုဒၶ ဖြားျမင္ေတာ္မူရာ ဤအရပ္သို႔ လာေရာက္၍ ရွိခိုး ပူေဇာ္ ေတာ္မူခဲ့သည္။ ဖြားျမင္ေတာ္မူရာတြင္ ေက်ာက္သား တိုက္ခန္းကို တည္ထား၍ ကမၺည္းေက်ာက္စာတိုင္ကို စိုက္ထူေတာ္မူခဲ့သည္။ ဘုရားရွင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူရာျဖစ္ေသာ ဤလုမၺိနီရြာအား အခြန္ ကင္းလြတ္ေစၿပီး၊ ရွစ္ဖို႔ တဖို႔ကိုသာလွ်င္ ေပးေဆာင္ေစရမည္” လို႔ အဓိပၸါယ္ရေၾကာင္း သိရပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ ေနာက္ဆံုး ၀ါက်က “ဥဗလိေက ကေတ အဌဘာဂိေယ စ” ကို ဘာသာျပန္ရာမွာေတာ့ မူကြဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဘာသာေရး အထြတ္အျမတ္ ေနရာေတြကို လာေရာက္တဲ့ အခါေပးရတဲ့ အခြန္ကို ကင္းလြတ္ေစၿပီး၊ ေျမခြန္အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ရေလ့ရွိတဲ့ ထြက္ကုန္ရဲ႕ ေျခာက္ဖို႔ တစ္ဖို႔၊ ေလးဖို႔ တစ္ဖို႔ေသာ ခိုင္ေၾကး (အခြန္) အစားေလ်ာ့ၿပီး ရွစ္ဖို႔ တစ္ဖို႔ကိုသာ ထမ္းေဆာင္ေစတယ္လို႔ အခ်ိဳ႕က ယူဆပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း “အခြန္ကို ေလွ်ာ့ေပါ့၍ ရွစ္ဖို႔တစ္ဖို႔သာ ထမ္းေဆာင္ေစသည္” လို႔ ခပ္႐ိုး႐ိုး ဘာသာျပန္ပါတယ္။ အရွင္အာဒိစၥ၀ံသကေတာ့ ပါဠိဘာသာနဲ႔ “အတၳံ စ ဘာဇေယ” လို႔ ဖလွယ္ယူၿပီး “မိမိျပဳေသာ ကုသုိလ္အဖို႔ကို ေ၀ျခမ္းပါ၏” လို႔ ဘာသာျပန္ပါတယ္။)
ေက်ာက္စာတိုင္ရဲ႕ အထက္နားမွာေတာ့ ေနာက္ပိုင္းေခတ္ေရာက္မွ တိဘက္ဘာသာနဲ႔ ေရးထုိးထားတဲ့ “ဥံဳမဏိ ပဒေမဟံု” ဆုိတဲ့ စာတမ္းရွိပါတယ္။ ေက်ာက္စာတိုင္က အက္ကြဲေနတဲ့အတြက္ အရွည္တည္တံ့ေအာင္ ကုသိနာ႐ံုေက်ာင္း ျမန္မာဆရာေတာ္ ဦးစႁႏၵမုနိက သံျပားနဲ႔ ပတ္ေပးထားခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
 |
| ေပါကၡရဏီကန္ |
ေက်ာက္စာတိုင္ရဲ႕ ေတာင္ဖက္မွာေတာ့ ေပါကၡရဏီ ေရကန္ရွိတယ္။ အေလာင္းေတာ္ကို ဖြားေတာ္မူစဥ္က ေကာင္းကင္က ေရပူ၊ ေရေအး အလ်ဥ္အစံုက်လာၿပီး၊ (အပူအေအး မွ်တေစရန္) မယ္ေတာ္နဲ႔ အေလာင္းေတာ္တို႔ ေရခ်ိဳးေတာ္မူခဲ့တဲ့ ေနရာလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ အေလာင္းေတာ္ ဖြားျမင္ခ်ိန္မွာ ေကာင္းကင္က ေရပူေရေအး အလ်ဥ္ေတြ က်လာတဲ့ ျဖစ္ရပ္အပါအ၀င္ ေျမငလွ်င္တုန္လႈပ္ျခင္း၊ အထက္ ျဗဟၼာျပည္ကေန ေအာက္ ေလာကႏၲရိတ္ငရဲတိုင္ေအာင္ အတိုင္းအဆမရွိ ထြန္းလင္းေတာက္ပတဲ့ အလင္းေရာင္ႀကီး ေပၚထြန္းလာျခင္း စသျဖင့္ေသာ အလြန္ထူးျခား အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္လို႔ မဇၩိမနိကာယ္ အစၧရိယအဗၻဳတသုတ္နဲ႔ ဒီဃနိကာယ္ မဟာပဒါနသုတ္တို႔မွာ ေဟာၾကားထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီလို ထူးဆန္းတဲ့ အျခင္းအရာေတြအနက္ စိတ္၀င္စားစရာ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုကေတာ့၊ ဖြားျမင္စ အေလာင္းေတာ္က ညီညြတ္တဲ့ ေျခအစံုနဲ႔ ေျမမွာရပ္ၿပီး ေျမာက္ဖက္အရပ္ကို ေ႐ႈး႐ႈကာ ေျခဖ၀ါး ၇-လွမ္း လွမ္းႂကြေတာ္မူၿပီးတဲ့ေနာက္ ေအာက္ပါ စကားကို ႀကံဳး ၀ါးေတာ္မူတယ္လို႔ အဆိုရွိပါတယ္။
“အေဂၢါဟမသၼိ ေလာကႆ။
ေဇေ႒ာဟမသၼိ ေလာကႆ။
ေသေ႒ာဟမသၼိ ေလာကႆ။
အယမႏၲိမာ ဇာတိ, နတၳိဒါနိ ပုနဗၻေ၀ါ”တိ။
“ငါသည္ ေလာကတြင္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္၏။
ငါသည္ ေလာကတြင္ အႀကီးဆံုးျဖစ္၏။
ငါသည္ ေလာကတြင္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္၏။
ဤေမြးဖြားျခင္းသည္ကား ေနာက္ဆံုးေမြးဖြားျခင္းတည္း။
ေနာင္တစ္ဖန္ ဘ၀ျဖစ္ျခင္း မ႐ွိေတာ့ၿပီ။”
*****
စာႂကြင္း။ ။ လုမၺိနီ အနာဂတ္...
သတင္းမ်ားအရ တ႐ုတ္အစိုးရကို ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံျပဳထားတဲ့ Asia Pacific Exchange and Cooperation Foundation (APECF) ဥကၠ႒ Xiao Wunan နဲ႔ နီေပါႏိုင္ငံ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သလို နီေပါႏိုင္ငံ လုမၺိနီဖံြ႕ၿဖိဳးေရး လမ္းညႊန္္ေကာ္မတီ (LDNDC) ဥကၠျဖစ္တဲ့ Pushpa Kamal Dahal တို႔က မကၠာၿမိဳ႕ကို နမူနာယူၿပီး လုမၺိနီကို ဘုရားဖူးနဲ႔ ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး အျဖစ္ဖန္တီးဖုိ႔ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာကို လက္မွတ္ေရးထိုး ထားပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္၊ ကားလမ္း၊ ရထားလမ္းနဲ႔ တည္းခိုခန္းေတြ၊ ဗုဒၶတကၠသိုလ္စတာ ေတြပါ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လန္ဒန္အေျခစိုက္ Vertical Theme Park (VTP) အုပ္စုနဲ႔ ဖက္စပ္ၿပီး Lumbini Cloud Tower နဲ႔ Theme Park ေတြလည္း တည္ေဆာက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစီမံကိန္းက ေဒၚလာသန္း သံုးေထာင္ကေန ငါးေထာင္အထိ ကုန္က်မွာျဖစ္ၿပီး ထက္၀က္ေလာက္ကို (APECF) ကေန မတည္ ရင္းႏွီးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမႈအတြက္ ႏိုင္ငံတကာက တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြကေန ဖိတ္ေခၚသြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ “ကမၻာၿငိမ္းခ်မ္းေရးၿမိဳ႕ေတာ္” လို႔ အမည္ေပးထားပါတယ္။
ဒီစာခ်ဳပ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုမၺိနီဖံြ႕ၿဖိဳးေရး လမ္းညႊန္္ေကာ္မတီ အတြင္းမွာေတာင္ ပြြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးတာ မရွိခဲ့သလို၊ “… စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္တယ္ဆိုတာ သိလိုက္ရေတာ့ အံအားသင့္သြားတယ္” လို႔ ေကာ္မတီ၀င္ တစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။ ဒါအျပင္ ဒီစီမံကိန္းက ဘာသာေရးထက္ စီးပြားေရး ဆန္လြန္းေန ႐ံုသာမက၊ ဒီေဒသတ၀ိုက္ကို တ႐ုတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ၾသဇာခ်ဲ႕ထြင္မႈလည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ အိႏၵိယႏိုင္ငံသားေတြနဲ႔ တိဗက္လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႔က်င္ၾကပါတယ္။ ထိုအတူပဲ ဒီစီမံကိန္းအေၾကာင္းကို ၾကားသိရတဲ့ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကလည္း လုမၺိနီရဲ႕ ဘာသာေရး အနွစ္သာရနဲ႔ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ေတြ ကြယ္ေပ်ာက္သြားမွာ စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းေပးဖို႕ ကုလသမဂၢထံ အသနားခံစာ တင္မယ့္ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခု လုပ္ေနၾကပါတယ္။ စိတ္၀င္စားသူမ်ားက Dhamma Download ရဲ႕ ဒီစာမ်က္ႏွာမွာ သြားေရာက္ ေလ့လာၿပီး ပါ၀င္ လက္မွတ္ေရးထိုး ႏိုင္ပါတယ္။
- A bizarre project in Nepal At Buddha’s birthplace, The Economist, Aug 20, 2011.
- Chinese foundation plans $3 billion project in Nepal, The Hindu, Jul 17, 2011
- Dahal, China panels sign Lumbini MoU, The Kathmandu Post, Nov 8, 2012
- Petition to preserve the world heritage, Lumbini
*****
No comments:
Post a Comment